Blog Lot de Swart: Wat is professioneel

Nooit meer

Ik kan me niet voorstellen dat ik nooit meer zijn werkplek binnenloop zonder me eerst langs hem heen te moeten wurmen, omdat hij het gat van de deur barricadeert (al dan niet expres). Ik kan er niet aan denken dat hij nooit meer op de duofiets naar me toe komt voor een kopje koffie op kantoor, of dat we nooit meer samen een wandelingetje maken met de hond. Ik blokkeer direct de gedachte dat ik nooit meer zijn hoofd zacht op mijn schouder voel als ik met een punthoofd naast hem zit uit te puffen van een drukke dag.

In de weken na zijn dood heb ik vaak mijn tranen weggeknipperd (met wisselend succes, overigens). Ook op het werk overkwam me dat geregeld, en dan kreeg ik lieve ‘knuffels’ (op anderhalve meter afstand) van collega's.

Te geraakt?

Maar ik werd ook door mensen om me heen geconfronteerd met de vraag of ik wel zo professioneel was, omdat ik hier zo persoonlijk door geraakt werd. Ik ben tenslotte een orthopedagoog en ik heb in principe een professionele relatie met hem als mijn cliënt. Dat vraagt afstand, en een zekere mate van zakelijkheid. "Want kan je nog wel professioneel zijn wanneer het contact ook vriendschappelijk is?" En de meest pijnlijke vraag: "Kan je eigenlijk wel spreken van een vriendschap wanneer de ander een meervoudige beperking heeft?”

In de weken en maanden na het overlijden van Erik zingen die vragen steeds maar door mijn hoofd: ben ik eigenlijk wel professioneel? Is het dan alleen professioneel te noemen wanneer je ‘emotionele distantie’ houdt en ‘zakelijk’ bent? Want als dat professionaliteit definieert, dan ben ik het inderdaad niet.

‘Ik ben een professional, maar vooral een mens’

De afgelopen maanden, tijdens coronatijd, wenste ik soms dat ik wél ‘zakelijk’ en ‘afstandelijk’ was. Werkmodus uit, privémodus aan. Maar ja. Dat kan ik helemaal niet, en als ik er over nadenk: dat wíl ik ook helemaal niet. Ik ben een professional, maar vooral een mens. En Erik is, of was, een cliënt, maar ook vooral een mens. Erik verrijkte mij, juist omdat we als twee mensen met elkaar verbonden waren. Dit is voor mij de enige manier waarop ik professional kan en wil zijn.

Een vriend

En als antwoord op die pijnlijke vragen: ja, Erik was een vriend. Net zoals hij afhankelijk was van de hulp van anderen, zo was ik afhankelijk van wat hij mij allemaal leerde en gaf. En precies dat wederzijds afhankelijk zijn van elkaar maken mijn werk en mijn leven (én het zijne!) extra waardevol.

Hoe ik professionaliteit zie? Een hulpverleningsrelatie waarbij er oprecht en echt contact is tussen twee mensen. Het vertrekpunt is altijd de mens. Hoezeer ik ook aan deze kwestie getwijfeld heb de laatste tijd, des te meer sta ik hier nu achter. Dank je wel, Erik, voor dit inzicht.