Daarom werk ik in de zorg: René (66) en Jet (23)

Het begin

René is begonnen aan de Cederhof in Aalten (nu Hogestraat). Zijn eerste kennismaking met mensen met een beperking was in zijn jeugd, dicht bij huis. “Ik had een buurjongen met een ernstig verstandelijke beperking en hij wandelde dagelijks met zijn moeder. Deze jongen hoorde bij de buurt, we kenden zijn geluiden, ik groeide er mee op.” Ook bij Jet begint de liefde voor de zorg in haar jeugd. Jet: “Als kind mocht ik mee met mijn moeder naar de peuterspeelzaal. Ik leerde zo al vroeg om met verschillende kinderen om te gaan en te kijken naar de behoeften van elk individu.”

Toen en nu

Er is wel een groot verschil tussen de zorg van toen en nu. René: “Toen ik begon – in de jaren zeventig – bestond de visie dat een nieuwe cliënt bij de deur van de instelling werd ‘afgegeven’ en de familie de eerste zes weken niet meer op bezoek mocht komen. Zo ging dat toen. Het gebeurde met de intentie om het gewenningsproces op de nieuwe locatie zo soepel mogelijk te laten verlopen. Gelukkig is daar al snel verandering in gekomen.” Mede door de Dennendal-affaire is een andere kijk op de zorg in een stroomversnelling gekomen. René weet uit eigen ervaring hoe onmenselijk het was. “Ik heb weleens tussen een collega en een ouder moeten springen die elkaar in de haren zaten. Een moeder vloog een begeleider aan uit wanhoop, frustratie en verdriet dat ze haar kind achter moest laten. Het was ook onmenselijk. Dat is voor mij nog steeds een indrukwekkende ervaring.” René ging meteen in de praktijk aan de slag en deed daarnaast de sociale academie in Hengelo. “Fijn om met opgedane kennis richting school te vertrekken en aan de hand van deze ervaringen meer kennis te vergaren.” Hoe anders dan de start van Jet. “Uit een beroepentest kwam dat poffertjesbakker (!) het meest passende beroep voor mij zou zijn, maar ik wilde graag werken op een peuterspeelzaal. Toen die banen minder werden, ging ik MMZ (medewerker maatschappelijke zorg) doen. Vanaf dag één werd er op school op gehamerd hoe belangrijk het is om aan te sluiten bij de cliënt.

"Vaak buj te bange"

Leren wat in de boeken staat, is belangrijk, maar het meest leer je in de praktijk geven Jet en René allebei aan. René: “Laat je niet afschrikken of irriteren door gemopper van een cliënt, maar ga op onderzoek uit naar wat de reden van het gemopper is.” Als het gaat over kwaliteiten die belangrijk zijn voor een begeleider weten ze er beide wel een aantal te noemen, zoals de ander serieus nemen, humor, je grenzen kennen en aangeven en een proactieve houding of zoals René het verwoordt: “Vaak buj te bange.” Zelf ontdekte Jet in een bedreigende situatie verborgen kwaliteiten van zichzelf. “Terwijl een cliënt dreigde met een mes bleef ik rustig. Dat had ik niet van mezelf verwacht. Het was niet prettig, maar ik heb hiervan wel geleerd m’n eigen grenzen beter kenbaar te maken. In die zin ben ik er van gegroeid.”

Mijn waardevolste moment

Op de vraag wat het waardevolste moment in je leven is, reageert René meteen. “Mijn burn-out. Een dieptepunt, maar tegelijkertijd waardevol.” Nu zestien jaar geleden. Met behulp van een coach heeft hij onder andere zijn angst los kunnen laten en meer bewustwording gekregen van zijn kwaliteiten en weet hij wat hij waard is. Dit heeft hij daarna ook bewust toe kunnen passen in zijn werk. “Het is belangrijk om te reflecteren, maar ook zeker om je successen te vieren, trots te zijn op wat je hebt bereikt. Dit probeer ik ook over te brengen op cliënten, samen met een stuk relativeringsvermogen. En dat werkt.” Jet: “Mijn waardevolste moment is dat ik me bewuster ben van de kleine gebaren. Je kunt van een cliënt mogelijk niet verwachten dat ze in volzinnen beschrijft dat ze blij met je is. Je kunt het als begeleider wel halen uit een kaartje dat je van hem of haar krijgt!

René: “Mijn advies om dit mooie vak lang vol te houden? Zorg voor plezier in je werk en blijf gezond kritisch. De beperking zie je na verloop van tijd niet meer en met de mens die je ondersteunt krijg je een band. Ook nadenken over de minder fijne dingen hoort bij je werk, daar word je sterker van.” Jet: “Sta erbij stil hoe je zelf bejegend wilt worden, dat helpt.” René sluit af met: “Mensen met een beperking zitten in mijn hart en je krijgt een band met hen. Het is geen werk, maar het is onderdeel van mijn leven geworden.”