Handen en voeten (blog)

Luka Doppen (30) is persoonlijk begeleider bij Estinea, volgt de leergang ambassadeurs voor begeleiders en blogt openhartig over haar werk en alles wat ze daar tegenkomt. Dit keer: over de uitdagingen én magie van communiceren met mensen met een ernstig meervoudige beperking. 

"Wanneer je iemand met een ernstig meervoudige beperking niet goed kent, is het soms lastig om die persoon goed te kunnen begrijpen. Waar praat je over en waaraan zie je dat iemand reageert? Hoe zie je dat die persoon jou iets wil vertellen en wat bedoelt de ander? Het is alsof je in een vreemd land bent, waar ze een andere taal spreken en je jezelf maar moet zien te redden. Alles draait om het leren lezen van andermans lichaamstaal. De ander moet jóu begrijpen en hoe frustrerend kan het zijn, wanneer je niet wordt begrepen. Dit kan je onzeker en terughoudend maken bij een volgend contact. Je moet de tijd nemen voor elkaar, zodat je geen signalen mist.  

Iets magisch
‘Brigitte, zou je jouw been eens omhoog willen doen, zodat ik je pyjama kan aantrekken?’ Direct zwiept ze haar rechterbeen omhoog en help ik haar verder. Een glimlach verschijnt op mijn gezicht, want het is niet altijd vanzelfsprekend dat ze hierin direct fysiek kan reageren. Ze heeft in haar pubertijd een hersenbloeding gehad, waardoor ze halfzijdig verlamd is geraakt. Hierdoor is ze vaardigheden als spreken en lopen verloren. Haar zicht is ook beperkt. Ik sta aan haar bed. Ze maakt een zacht hummend geluid terwijl ze een klappende beweging maakt met haar rechterhand. Haar ogen zijn opengesperd en schieten alle kanten op. Signalen die voor een ander misschien nietszeggend zijn, maar waaruit ik kan opmaken dat ze tevreden is. Ik leg mijn hand op haar arm en ze reikt naar mij voor een stevige knuffel. Het hummende geluid verandert in enthousiaste geluiden die hard binnenkomen zo dicht bij mijn oor. Met haar hand wrijft ze over mijn rug en heeft ze mij in een liefdevolle houdgreep. Op dit moment wordt er bij mij een bepaalde nieuwsgierigheid aangewakkerd. Terugdenkend aan het geluksmoment dat kort daarvoor een glimlach op mijn gezicht bracht. In onze communicatie gebeurde iets magisch. 

Zie ik dit nou goed?
‘Brigitte, als je nog op bed wil blijven liggen, zou je dan je been omhoog willen doen?’, vraag ik ietwat impulsief zonder verdere verwachtingen. Ik zie haar houding veranderen. De vraag lijkt bij haar binnen te zijn gekomen, want ik zie haar blik veranderen. Langzaam heft ze haar been omhoog van het matras en even sta ik perplex. Zie ik dit nou goed? Is dit een nieuwe manier van communicatie of een toevalstreffer? Mijn nieuwsgierigheid neemt toe en ik probeer het nog eens. ‘Zal ik dan mu-ziek voor je opzetten?’ Vrijwel direct gaat opnieuw haar been omhoog. ‘Enya?’ Geen reactie. ‘Ilse de Lange?’ Opnieuw geen reactie. ‘Suzan en Freek?’ Bij deze vraag hoef ik niet lang te wachten op haar reactie, waarop al snel Blauwe dag uit haar speakers klinkt.  

Jouw oren zijn jouw ogen, jouw handen zijn jouw mond. Communiceren naar vermogen, iets wat jou en mij verbond."

Luka schreef deze blog voor Floor, een glossy voor zorgprofessionals. Volg Luka op Instagram: @metlukamee_emb