Mark van Dijk is eerstejaars bbl-leerling op Hesselinkweg in Winterswijk. Hij heeft een achtergrond als beroepskunstenaar.
Mark: “Schilderen is kijken. Hoe zit iets in elkaar? Als je een vaas van glas met bloemen wilt schilderen, ga je eerst kijken wat er eerst was. Die bloemen en dan die vaas? In die volgorde schilder je het ook. In de zorg doe ik dat ook: eerst kijken, een situatie in kaart brengen en dan een volgende stap zetten. Mark heeft nadat hij van de kunstacademie afkwam, van alles gedaan. Ik schilderde vaak dieren en vergrootte dan één deel uit, bijvoorbeeld een koeienkop, een vissenoog. Hiermee wilde ik de glitter en glamour van de natuur vastleggen en accentueren. Hoe vaak raas je niet met je auto langs die natuur? Sta eens wat vaker stil: de natuur trekt aan je voorbij, het leven raast voorbij.
De zorg kwam op het pad van Mark, omdat hij naast het professionele kunstenaarschap vaak bijbanen had, zo ook in de thuiszorg. “Ik ontdekte dat ik goed overweg kon met verschillende type mensen. Toen ik gevaagd werd schilderlessen voor cliënten bij Hesselink te verzorgen begon ik ook met kijken. Die ‘kunstenaarskijk’ neem ik mee in de zorg. Wie heb ik voor me? Welk tempo kan hij aan? Welke keuzevrijheid?
Als start liet ik ze zelf in allerlei kunst en dierentijdschriften bladeren om plaatjes te kiezen die ze wilden schilderen. Het is voortdurend kijken naar de mogelijkheden en beperkingen van cliënten. Iemand baalde er bijvoorbeeld van dat het haar niet lukte om een vakje in te kleuren zonder te kliederen. Toen hebben we de lijntjes afgeplakt en was ze helemaal blij met haar nette eindresultaat. Een ander had de behoefte om verder te komen met schilderen. ‘Ik krijg geen wolken’ zei ze. Ik leerde haar om eerst de onderkant grijs te maken en wit in het bovenste gedeelte aan te brengen. Nu schildert ze de prachtigste wolken! Dankzij de schilderles kon ze zichzelf ontwikkelen. Daarbij benadruk ik dat niets fout is. ‘Hoezo kun je niets? Kijk eens, dit heb je zelfgemaakt! Alles is mooi wat je zelf hebt gemaakt.’”
“Schilderen is een uitlaatklep. Je kunt jezelf erin verliezen, het naar je hand zetten en je in een andere wereld wanen. In een schilderij geef je een stukje van jezelf bloot. In die zin zie ik ook een parallel met cliënten begeleiden: om goed te kunnen begeleiden is oprechte aandacht nodig. Kunnen zien waar iemand blij van wordt, observeren, iedereen zijn eigenaardigheden leren zien, zoals mijn werkbegeleider zo mooi verwoordde. En uitproberen met vallen en opstaan. En dat is ook de basis van schilderen: stilstaan, echt kijken. Vallen en opstaan.”